Veel HSP’ers hebben ook kenmerken van hoogbegaafdheid, zo merk ik. Ik schreef er ook dit blog over. Herken jij je ook in die combinatie van hoogsensitief persoon met hoogbegaafdheidskenmerken? Dan kan het goed zijn dat je in je werk op een aantal zaken vastloopt.
Op dit moment werk ik 15 jaar met het thema mens en werk, 8 jaar als loopbaancoach, waarvan meer dan 5 jaar bewust met hoogsensitieve en hoogbegaafde professionals en ondernemers. Op basis van deze ervaring, theorie én mijn persoonlijke ervaring in m’n loopbaan, geef ik je graag onderstaande 9 loopbaan-adviezen.
1) Erken je hoogsensitiviteit
Je weet misschien dat je hoogsensitief bent. Durf je ook te erkennen dat je hoogsensitief bent? Want als je eindelijk begrijpt waarom je je altijd anders hebt gevoeld, is het belangrijk om je hoogsensitiviteit dan ook echt te accepteren. Omarm het en zorg goed voor jezelf. Hoogsensitief ben je met een reden. Ga op zoek naar de reden waarom jij hoogsensitief bent. Je bent het niet voor niets. Je kan het bewust inzetten om tot grootste resultaten te komen voor anderen en voor jezelf, mits je je in een positieve omgeving bevindt.
Hoogsensitief ben je met een reden
2) Erken je hoogbegaafdheid
Ben je er naast je hoogsensitiviteit ook uit dat je hoogbegaafd bent, omarm ook dat voor jezelf. Het geeft zo veel meerwaarde om jezelf te accepteren voor wie je bent en je daarmee ook te laten zien. Dan kan je congruent zijn. (Wil je meer lezen over hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid, lees dan eens dit artikel.) Je kan ook een IQ-test doen om meer bevestiging te krijgen. Dat kan via de Vereniging Mensa. Moet ik er wel bijzeggen dat alleen een hoog IQ niet leidend is voor hoogbegaafd zijn. Daarnaast kan je ook een hoge intelligentie hebben op andere gebieden dan je IQ, bijvoorbeeld je sociale intelligentie, dat wordt niet gemeten. Er zijn dan ook mensen hoogbegaafd die geen IQ-test hebben gedaan of lager scoorden. Wat ik ook vaak hoor is dat vermoedelijk hoogbegaafden geen IQ-test durven doen. Want stel je voor dat de score dan onder de 130 ligt. Een score boven de 130 zou zeggen dat je hoogbegaafd bent. Zoals beschreven in dit artikel over hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid is het meer dan dat.
3) Weerleg je gedrag op je temperament
Ok, dan weet je dat je hoogsensitief bent en hoogbegaafd, dat is fijn. Het is je basis, je temperament, dat waar je mee geboren bent, je zijn. Al het gedrag dat je tot op heden wel of niet vertoond hebt kan voortkomen uit deze basis. Daar gaat het helaas ook vaak mis. Je krijgt de diagnoses ADHD, autisme, persoonlijkheidsstoornis, depressie of wat dan ook, terwijl die volledig gebaseerd zijn op gedrag. Er wordt helaas niet naar de afkomst gekeken. Het boek ‘Hoogsensitiviteit professioneel gezien’ van Annek Tol gaat over dit fenomeen.
4) Geloof niet alle assessments en loopbaantesten
In navolging op bovenstaande. Ook de vele assessments en loopbaantesten zijn gebaseerd op gedrag. Neem de persoonlijkheidstheorie van ‘De Big 5’, daarin worden vijf onderdelen van iemands persoonlijkheid beschreven, namelijk: openheid, altruïsme, consciëntieusheid, extraversie en neuroticisme. Het kan zijn dat de HSP hoog scoort op neuroticisme. Dan wordt iemand al snel ‘bestempeld’ als neurotisch. Als je dan een laag dieper kijkt, vanuit iemands hoogsensitieve temperament, dan is bekend dat afhankelijk van hoe je ‘gezien’ bent in je jeugd inclusief je hoogsensitiviteit, hoe zekerder je bent in het heden. Mocht jouw sensitiviteit er niet zijn, moest je je niet zo aanstellen? Werd je vaak afgekeurd, was je niet goed zoals je was in de ogen van anderen? Hoe onzekerder je in het heden kan zijn als je hoogsensitief bent. Je hebt dan ‘rejection sensitivity’ ontwikkeld, oftewel afwijzingsgevoeligheid. Om het gevoel van afwijzing te voorkomen ben je je overal aan het aanpassen. Je bent continu waakzaam voor eventuele vormen van afwijzing of dreiging van afwijzing in de toekomst. Dit creëert een hoge mate van alertheid. Hierdoor kan je als HSP niet altijd optimaal functioneren en val je door een overactief stresssysteem eerder uit.
Onder conscientieusheid valt in De Big 5 test: angst, ergernis, depressie (somberheid), schaamte (verlegenheid) impulsiviteit en kwetsbaarheid. Dat is dus wat een HSP laat zien die niet ‘gezien’ is. Je bent dus niet neurotisch, je toont neurotisch gedrag vanuit je sensitiviteit. En zit je eenmaal in de negatieve spiraal, dan ben je nog gevoeliger om daarin meegetrokken te worden. Met alle gevolgen van dien.
Dan kom ik gelijk op de volgende factor die van groot belang is, want het kan ook 180 graden anders!
5) Zorg voor positieve ervaringen in je werk! Hoe positiever de omgeving, de mensen en de sfeer zijn, hoe beter jij je werk kan doen, des te beter jij je potentieel kan benutten!
Het model rond differentiële susceptibiliteit (DST) van Jay Belsky (in Hoof, 2016) laat zien dat hoogsensitieve personen onder slechte omstandigheden negatieve gevolgen ervaren en dat ze juist meer positieve gevolgen ervaren in optimale omstandigheden. Ook wel ‘vintage sensitivity’ genoemd. Ze zijn in staat om onder positieve omstandigheden nog betere resultaten neer te zetten dan mensen die niet sensitief zijn.
Uitgaande van deze theorie is het dus zo, dat als je als hoogsensitief persoon goed om kunt gaan met je angst voor afwijzing en als je positieve externe omstandigheden ervaart, dat je kan groeien als persoon. Dat je van grote waarde kan zijn voor een organisatie.
De factoren in werk die dan met name positief moeten zijn, zijn: de mensen (sfeer, taken (zingeving), werkomgeving, vrijheid, vrije tijd, autonomie, jouw mindset en de arbeidsvoorwaarden. Als dat ‘klopt’ kan je jezelf verder ontwikkelen zoals je bedoeld bent.
Je bent in staat om onder positieve omstandigheden nog betere resultaten neer te zetten dan anderen.
6) Kijk niet naar wat je kunt maar naar wat je wilt
Als hoogbegaafde HSP kun je (bijna) alles. Hierdoor kan het zijn dat je vanuit je studie en een stage een baan in bent gerold en dat iedereen zo blij met je was, dat je de ene na de andere promotie hebt gekregen. Zonder jezelf bewust te zijn van wat er écht bij je past als HBHSP (Hoogsensitieve hoogbegaafde professional). Op een gegeven moment loop je vast en is dit alles ten koste gegaan van jezelf, je omgeving, relaties en familie. Dat wil je niet meer.
Ga dus andersom denken. Hoe ziet jouw ideale leven eruit, jouw ideale werkdag? Wat doe je dan naast je werk, hoe voel je je dan? En welke loopbaan kan bijdragen aan het realiseren hiervan?
7) Maak kennis met gelijkgestemden
Door je te omgeven met mensen die net zoals jij doen en denken kan je opbloeien. Dan pas merk je hoe je jezelf eigenlijk altijd aan het aanpassen bent ten opzichte van de mensen die in een ander tempo denken. Dan kan je écht jezelf zijn, wat weer bijdraagt aan die positieve omgeving die je zo nodig hebt. Er worden diverse activiteiten georganiseerd voor HSP en HB in Nederland. Onder andere door het IHBV. Ook op internet (Facebook en LinkedIn) zijn groepen te vinden voor hoogbegaafden. Die adviseer ik je zeker! De groepen voor HSP zijn niet altijd prettig heel eerlijk gezegd, het niveau is niet altijd gelijk. (Ja, dat mag ik best zeggen toch :-). Het beste dat je kan doen is het zelf ervaren. Als je op Instagram zoekt op de #hoogsensitief en of #hoogbegaafd kom je ook van alles tegen.
8) Ga uit van je eigen wijsheid in plaats van dat wat anderen je adviseren
Door de combinatie van jouw intelligentie en jouw hoogsensitieve brein ben je instaat om op basis van de informatie die je binnenkrijgt, welke je afzet tegen dat wat je al weet, tot nieuwe creatieve toekomstgerichte ideeën te komen. Die kunnen heel anders zijn dan wat anderen je adviseren te doen. Blijf vertrouwen op dat wat je zelf vind. Niet om de ander af te wijzen. Blijf open staan voor de ander, maar trek je eigen conclusie. Blijf je wel bewust van het feit dat de ander niet altijd (meestal niet) zo denkt als jij denkt.
Dit geldt ook voor adviezen op privévlak. Als jij lekker in een boek wil duiken in plaats van ‘standaard’ klussen in huis omdat jij dat nodig hebt. Doe dat dan ook. Pas je niet aan naar je omgeving. Je intellectuele spier heeft voeding nodig!
Of heb je het wilde plan om voor jezelf te beginnen of een gave studie te doen en de mensen in je omgeving vinden daar wat van? Wees je er dan van bewust dat ze je willen beschermen en ook hier weer dat ze anders denken.
Pas je niet aan naar je omgeving. Je intellectuele spier heeft voeding nodig!
9) Je hoeft niet voor één richting te kiezen
In het HSP & WERK traject – Sensitief Leiderschap dat we aanbieden leg je jouw eigen loopbaanpuzzel. Je puzzel ziet eruit als een trechter en op basis van wie je was, nu bent en wil zijn leg je vanuit jouw zijn, voelen, kunnen, willen en acties in de praktijk de puzzel die het antwoord geeft op Wat past bij mij?. Het kan zijn dat daar verschillende richtingen en combinaties uitkomen en dat je die weer op je eigen manier combineert voor jouw unieke loopbaanpad. En dat pad is dus niet 1 rechte weg met een baan die online staat. Het kan een combinatie zijn van vele aspecten. Ga daar dan dus ook niet naar op zoek, naar dat ene ding ;-).
Ben je een hoogsensitieve ambitieuze professional of leider? En wil je een verdiepingsslag maken in je persoonlijke en professionele ontwikkeling? Op de juiste manier omgaan met je hoogsensitiviteit in je werk en leven vergt kennis, vaardigheden en leiderschap. Sensitief Leiderschap begint bij jezelf. Jezelf goed leren kennen inclusief je hoogsensitiviteit, je identiteit versterken en meer doen met de onderlaag die jij altijd aanvoelt. Dan is het programma Sensitief Leiderschap waardevol voor jou.
Hoof, E. (2017), Hoogsensitief, Lanno Campus.
