Wat is HSP (hoogsensitiviteit)? De eerste essentie van sensitief leiderschap

HSP, je hebt er vast weleens van gehoord. Maar wat is HSP precies, wat houdt het in om een hoogsensitief persoon te zijn en wat betekent hoogsensitiviteit in relatie tot sensitief leiderschap? In deze blog geef ik antwoord op al jouw vragen.

Wat betekent HSP?

HSP is een afkorting van de Engelstalige term ‘Highly Sensitive Person’ of de Nederlandse benaming: hoogsensitief persoon. Sommige mensen hebben het over een ‘hooggevoelig persoon’ wanneer ze een HSP bedoelen, maar er zit een verschil tussen hoogsensitiviteit en hooggevoeligheid. Zo’n 20% van de bevolking is hoogsensitief. Eén op de vijf mensen is dus een HSP. Jij misschien ook. En zo niet, dan heb je zeker weten een paar mensen in je omgeving die dat wel zijn. Reden genoeg om je verder te verdiepen in hoogsensitiviteit.

Wat is hoogsensitiviteit?

Hoogsensitiviteit is een temperament, een persoonskenmerk waarmee je wordt geboren. Mensen met dit temperament – HSP’s – hebben een intensere prikkelbeleving en -verwerking. Ben je een hoogsensitief persoon, dan merk je veel meer details op en verwerk je alles wat je extern én intern opmerkt op een diepgaande manier. Je ziet, voelt, ruikt, hoort en proeft meer dan de gemiddelde mens. Ook heb je meer tijd nodig om al deze prikkels te verwerken en erop te reageren.

Hoogsensitiviteit is meer dan prikkelgevoeligheid

Een groot misverstand is dat hoogsensitief zijn alleen betekent dat je gevoelig bent voor prikkels; het omvat veel meer dan dat. Hoogsensitiviteit gaat ook over je opmerkzaamheid voor subtiele details en de manier waarop je prikkels verwerkt. Daarnaast is niet iedereen die een hoge prikkelgevoeligheid ervaart een hoogsensitief persoon. Mensen met ADHD, PTSS of een stoornis op het autismespectrum bijvoorbeeld, zijn ook erg gevoelig voor prikkels. Maar zij zijn (meestal) niet hoogsensitief. In tegenstelling tot deze neurodiversiteiten is HSP niet opgenomen in de DSM-5. Hoogsensitiviteit is dus geen ziekte of stoornis. De diagnose HSP bestaat niet.

Wat is HSP volgens de wetenschap?

Als de diagnose HSP niet bestaat, is hoogsensitiviteit dan wel een bestaand feit? Ja, zeker! Hoogsensitiviteit is absoluut geen verzinsel en is niet zweverig – zo dat vooroordeel is ook weer uit de lucht. Onderzoek heeft meerdere malen aangetoond dat er echt een deel van de bevolking is, dat wordt geboren met het hoogsensiviteitstemperament.

De hersenen van HSP’s werken iets anders dan die van mensen die niet hoogsensitief zijn. Op hersenscans is dit duidelijk te zien: wanneer je hoogsensitieve personen in de MRI-scan legt en een bepaalde opdracht laat uitvoeren, zie je dat er meer hersengebieden actief zijn bij hen dan bij niet-HSP’s.

De geschiedenis van hoogsensitiviteit

Het bestaan van hoogsensitiviteit is overigens niet ontdekt door middel van hersenscans. Het was de Amerikaanse psycholoog Dr. Elaine N. Aron, die in 1996 de term HSP als eerste introduceerde. Zij deed onderzoek naar sensitiviteit en introversie, en ontdekte – na 39 mensen elk twee uur lang geïnterviewd te hebben – dat sensitiviteit losstaat van introversie. Nadat ze samen met haar man de resultaten had uitgewerkt, introduceerden ze de term ‘sensory-processing sensitivity (SPS), de wetenschappelijke naam voor hoogsensitiviteit. Vervolgens schreef ze het boek ‘The Highly Sensitive Person’. Zo is de term HSP ontstaan.

Wat is HSP in de praktijk

Ik hoor je denken: hoe weet ik nu dat ik een HSP ben? Als je een hoogsensitief persoon bent, dan merk je dit in de praktijk – het heeft invloed op je dagelijks leven. Je voldoet aan kenmerken van hoogsensitiviteit. Deze tonen aan dat je de dingen uit je interne- en externe-omgeving vaker, beter en sneller opmerkt, de informatie diepgaand verwerkt en hiervan een intense impact ervaart. Er zullen bepaalde zaken zijn waar je tegenaan loopt als hoogsensitief persoon. Waartegen precies hangt af van de plek waar je bent geboren, je opvoeding en welk type HSP je bent. In het algemeen zul je merken dat:

1. De maatschappij vooral ingericht is op niet-hoogsensitieve personen.
2. Niet-HSP’s in je omgeving je niet begrijpen. Je hebt hierdoor moeite met het aangeven van je grenzen en wensen, omdat je ook aardig gevonden wil worden.
3. Je voor je gevoel anders bent dan anderen.

HSP-vragenlijst

In de praktijk vaststellen of je hoogsensitief bent, kan met behulp van een vragenlijst. Bij HSP & WERK maken we gebruik van de vragenlijst van Drs. Esther Bergsma. Zij stelde deze vragenlijst op in 2022, na langdurig onderzoek naar het hoogsensitieve brein.

HSP & WERK heeft een analyse ontwikkeld, waarmee je zelf kan onderzoeken of je hoogsensitief bent. Wil jij weten of je een HSP bent? Download dan de hoogsensitiviteitsanalyse. Vul de test in en ontdek het!

Het invullen van de hoogsensitiviteitsanalyse is erg waardevol: als HSP weet je nu eindelijk(!) waarom je je altijd anders voelde. En dat je niet de enige bent die zo intens leeft. Je begrijpt jezelf beter en kunt stappen zetten om het leven te leiden dat jij wil leiden.

Wat is HSP: de eerste essentie van sensitief leiderschap

Moeiteloos leven met hoogsensitiviteit begint met het beter begrijpen van jezelf als hoogsensitief persoon. Daarom is de vraag: ‘wat is HSP’ de eerste essentie van sensitief leiderschap. Weet je wat sensitief leiderschap is en waarom het zo belangrijk is? Het is een strategie die je helpt om de leiding te nemen over je werk en leven. Jij pakt de regie over je leven met hoogsensitiviteit met de acht essenties van sensitief leiderschap. En de regie, die start dus met zelfbegrip. Op het moment dat je weet wat het voor jou betekent om een hoogsensitief persoon te zijn, kun je aan sensitief leiderschap gaan doen: de leiding nemen en je leven en werk aanpassen aan je temperament. Niet in je eentje natuurlijk. Het opgedane zelfinzicht helpt je ook om de mensen om je heen in te lichten. Je vindt de juiste woorden om aandacht te besteden aan je unieke temperament in je privé- en werkomgeving.

De term HSP staat dus voor hoogsensitief persoon. Het is wetenschappelijk bewezen dat zo’n 20% van de mensen geboren wordt met het temperament hoogsensitiviteit. Ben je een van hen, dan merk je dat je hoogsensitiviteit invloed heeft op je werk en leven. Je wordt geleefd. Tenminste, als je geen rekening houdt met je temperament. Terwijl het juist voor iemand zoals jij zo belangrijk is om je leven zelf vorm te geven.

De regie pakken over je leven met hoogsensitiviteit doe je met behulp van de acht essenties van sensitief leiderschap. Kan je wel wat hulp gebruiken? Heel goed dat je dat toegeeft! Speciaal voor jou heb ik het gratis te downloaden HSP & WERKboek sensitief leiderschap ontwikkeld.

In dit werkboek vind je praktische stappen om gelijk mee aan de slag te gaan. Je leert jezelf beter kennen, inclusief je hoogsensitiviteit. Jij weet straks precies hoe je rekening houdt met je temperament en én het bewust inzet, zodat je er kunt zijn voor jezelf, anderen, de organisatie waarvoor je werkt en de maatschappij.